16 лістапада – Дзеньбеларускайлялькі – нефармальнае свята, якоеадзначаецца ў нашайкраінепачынаючы з 2010 года.
Састаражытныхчасоўнашыябабулі, прабабулізаймалісявырабам лялек. Часцей за ўсёгэта было глубокайвосенню, калізаканчваліся работы ў полі і ў жанчынбыў вольны час. Лялек вязалі, плялі і ляпілі. Іхдарылідзецям, а некаторых з іхставілі на ганароваемесца ў хаце.
Гісторыясведчыць, што ў вёсках з другой паловы XIX ст. самайраспаўсюджанайцацкайсяроддзятвы была лялька, зробленая з тканіны. Яебераглі, перадавалі з пакалення ў пакаленне. Лялька з тканіны была амаль у кожнайхаце, ёйнадавалі ролю берагініжылля, сям’і.
Яшчэ да нараджэннядзіцяці кожная мацірабіла ляльку-берагіню. Абавязкова – без выкарыстанняножніцаў і іголкі: ляльку нельга было ніўкалоць, ніпарэзаць, паколькі ў ёйзахоўвалісямацярынскаяпяшчота і любоў.
Часта ляльку-берагіню давала жанчынасвайму мужу, сыну або брату, калі той быў у вандроўцыабоішоў на вайну. Лічылася, штотакімчынамберагіняахоўваемужчыну ў дарозе, нагадвае яму абсям’і і роднайхаце.
Для таго, каб у доме быўдастатак, паслязборуўраджаюжанчынарабіла ляльку «зернавушку» або «крупенічку». У яеасновебыўмяшочак з зернем. Такую ж ляльку жанчынарабіла, каб у яебылідзеці.
Восень у традыцыйнай культуры беларусаў – вясельная пара. У вясельнымабрадзевыкарыстоўвалісялялькі-«неразлучнікі». Іхдарылімаладой пары. У гэтайлялькімужчынская і жаночаяфігурысімвалічнааб’яднаныадной рукой, плячом: каб муж і жонказаўсёдыішлі па жыцці разам, падтрымліваючыадзінаднаго, каб у іхсям’іпанавалізгода і лад.
На працягудоўгага часу лялькібылі без твару. Лічылася, штотвар ёй не патрэбны, бо ў доме не павіннабыцьлішніхвачэй. Толькі ў канцы XIX ст. у тканевайлялькіпачынаез’яўляццатвар. Звычайнаягомалявалівуглём з печкі, вышывалі, выкарыстоўваючы народную сімволіку.
Грамадскаеаб’яднанне «Саюзжанчын БДУ» падрыхтавалавыставу да Дня беларускайлялькі, на якойпрадстаўленыбольш за 50 лялек, выкананых у традыцыйныхтэхніках. Паглядзецьяеможна ў віртуальнымфармаце на сайце ГА «Саюзжанчын БДУ».
